Δευτέρα 1 Ιουνίου 2009

2009. Επιστολή διαμαρτυρίας προς τη ΙΣΤ΄Εφορεία Αρχαιοτήτων

1 Ιουνίου 2009. 
Επιστολή διαμαρτυρίας του  Συλλόγου Μεγαλοπαναγιωτών Θεσσσαλονίκης 
προς τη ΙΣΤ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων 

ΠΡΟΣ: ΙΣΤ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ,
Μ. Αλεξάνδρου (έναντι Ποσειδωνίου), Θεσσαλονίκη
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: 
Υπουργό Πολιτισμού, Υπουργείο Πολιτισμού,
Μπουμπουλίνας 20-22, 106 82, Αθήνα

Υπουργείο Πολιτισμού, Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Προιστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Τμήμα Αρχαιολογικών Χώρων Μνημείων και Αρχαιογνωστικής Έρευνας, Μπουμπουλίνας 20-22, 106 82, Αθήνα

Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, Μπουμπουλίνας 20-22, 106 82, Αθήνα

Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος ΕΥΠΕ (Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος), Λ. Αλεξάνδρας 11, 114 73, Αθήνα

Δημοτικούς Συμβούλους Δήμου Παναγίας Χαλκιδικής, 630 76, Μ. Παναγία Χαλκιδικής

Μ. Μ. Ε.

Θεσσαλονίκη 1/6/2009


Κύριοι,

Μετά την γνωστοποίηση εκ μέρους σας της σχετικής αλληλογραφίας που αφορά τις απόψεις σας για το θέμα ων περιβαλλοντικών επιπτώσεων των Μεταλλευτικών– Μεταλλουργικών εγκαταστάσεων στη θέση Σκουριών, δήμου Παναγίας Χαλκιδικής και στην ευρύτερη περιοχή, θα θέλαμε να μας παρέσχετε συγκεκριμένες διευκρινήσεις πολύ αναγκαίες για την κατανόηση του περιεχομένου των εγγράφων σας.

Α) Στις 22/03/07 Αρ. Πρ. 725, στο πρώτο έγγραφό σας, γνωμοδοτείτε σαφώς για το θέμα των “Σκουριών” με αναφορές σε ευρήματα και στη σχετική νομοθεσία καθώς και με αναφορές σε ενδεχόμενα ευρήματα που θα εντοπιστούν στο μέλλον με βάση τις αναφορές στην υπάρχουσα βιβλιογραφία. 
Το έγγραφο αυτό παίρνει θέση κατηγορηματικά, χωρίς επιφυλάξεις και χωρίς προϋποθέσεις καταλήγοντας ότι «η εφορία δεν συμφωνεί με την ανάπτυξη νέου μεταλλείου για την εκμετάλλευση χρυσοφόρου–χαλκούχου πορφύρη στη θέση Σκουριές του Δήμου Παναγίας Ν. Χαλκιδικής» και συντάσσεται από επιτροπή τριών αρχαιολόγων της υπηρεσίας σας (δύο πολύ εμπείρων με πλούσια προϋπηρεσία και ενός νεότερου).

Β) Στις 12/03/09 Αρ. Πρ. 2448, το νέο έγγραφό σας επανέρχεται επί του ίδιου θέματος και αφού επικαλείται την «ολοκλήρωση της επιφανειακής αρχαιολογικής έρευνας στη θέση Σκουριές» αναφέρει ότι δεν εντοπίστηκαν άλλες αρχαιότητες πέραν των ήδη αναφερομένων στο από 22/03/07 Αρ. Πρ. 725 έγγραφο και καταλήγει «κατόπιν τούτου η εφορεία δεν έχει αντίρρηση από πλευράς αρχαιολογικού νόμου για την έγκριση της Π.Π.Ε. του υποέργου στη θέση Σκουριές, Μ. Παναγίας . . .».

Επίσης στο πρώτο σας έγγραφο δηλώνετε ότι για τη διατύπωση των συμπερασμάτων διενεργήθηκαν ολοκληρωμένη σειρά αυτοψιών από υπαλλήλους σας, ενώ στο τελευταίο έγγραφό σας ενημερώνετε ότι ολοκληρώσατε την επιφανειακή αρχαιολογική έρευνα στη θέση “Σκουριές” κατά την περίοδο 19/1-20/02/09 από συνεργείο δύο εργατών και αρχαιολόγων. 
Σε μια περιοχή ακτίνας 600 μ από το σημείο της επιφανειακής εμφάνισης του παλαιού κοιτάσματος έγινε αναγνώριση (με περπάτημα) όλης της έκτασης, αποψιλώθηκε επιφανειακή βλάστηση (όπου ήταν δυνατό) και διενεργήθηκαν 31 ερευνητικές τομές (χωρίς μηχανικά μέσα), ωστόσο δεν εντοπίστηκαν άλλες αρχαιότητες πέραν αυτών που αναφέρονται στο πρώτο σας έγγραφο.

Κατόπιν αυτών, κατά μια λογική αλληλουχία που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή, το δεύτερο έγγραφό σας ανατρέπει εντελώς και αποφασιστικά το πρώτο έγγραφο επειδή ακριβώς δεν διαπίστωσε στην έρευνα (έτσι όπως την διεξήγαγε) νέα στοιχεία στα ήδη υπάρχοντα, τα οποία όμως ήταν ήδη αρκετά για σας για να σχηματίσετε την άποψη που ήδη διατυπώσατε στο πρώτο σας έγγραφο.

Εντύπωση κάνει ότι ενώ το πρώτο έγγραφο το συνέταξε τριμελής επιτροπή αρχαιολόγων (όπως προηγουμένως αναφέρθηκε), το δεύτερο αρκείται στην άποψη ενός μόνου αρχαιολόγου, του νεότερου εκ των τριών της επιτροπής, αφού οι δύο πλέον έμπειροι συνάδελφοι του δεν καλούνται να συμμετάσχουν. Ωστόσο το νεότερο μέλος της αρχικής επιτροπής καλείται να πει την τελευταία λέξη και την λέει ανατρέποντας την πρώτη.

Εύλογα λοιπόν είναι τα ερωτηματικά που δημιουργούνται καθώς είναι γνωστό το ζωηρό ενδιαφέρον της εταιρίας “Ελληνικός Χρυσός” και τα οικονομικά μεγέθη της επαπειλούμενης επένδυσης στη Β.Α. Χαλκιδική, η οποία όχι μόνο θα αποβεί καταστρεπτική για την αρχαιολογική έρευνα της περιοχής αλλά και για την συνολική ισορροπία του ευρύτερου οικοσυστήματος (βλ. Απόφαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος Α.Π.Θ. ).

Οι διευκρινήσεις λοιπόν που σας καλούμε να μας παραχωρήσετε είναι οι παρακάτω:

Οι διαπιστώσεις της πρώτης επιτροπής είναι συγκεκριμένες και οι αξιολογήσεις της κατηγορηματικές. 
Αναφέρουν για αρχαιολογικό χώρο που προστατεύεται από τις διατάξεις του Ν.3028/02 για μεταλλευτικές εργασίες από τα κλασικά ως τα ρωμαϊκά χρόνια, για αρχαιολογικό υλικό διασκορπισμένο επιφανειακά, για την ιδιαιτερότητα της θέσης “Σκουριές”, η οποία αποτελεί μαζί με το Λαύριο προνομιακό πεδίο έρευνας, μοναδικά στην Ελλάδα σε τέτοια έκταση και για τις δυνατότητες ανάπτυξης υπαίθριου μουσείου και οργάνωσης του ιστορικού τουρισμού στη Β.Α. Χαλκιδική.
Ακόμη, κάνει αναφορά στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, όπου οι πληροφορίες που παρέχονται αφήνουν μεγάλα περιθώρια στον μελλοντικό ερευνητή να αναδείξει ένα πλήθος ευρημάτων, που πιθανότατα έχουν σήμερα καταχωθεί και που θ’ αποτελέσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα μιας διαχρονικής δραστηριότητας.

Οι διαπιστώσεις αυτές δεν ανακαλούνται στο δεύτερο έγγραφο σας και προφανώς η περιδιάβαση της γειτονικής περιοχής, η δειγματοληπτική αποψίλωση και η διενέργεια 31 χειρονακτικών τομών δεν αρκούν για να τις απενεργοποιήσουν. 
Άρα με τα ίδια δεδομένα προκύπτουν διαφορετικές αξιολογήσεις.

Ποιοι ήταν οι λόγοι λοιπόν που σας οδήγησαν στην αλλαγή αξιολόγησης σε τέτοιο σημείο που να προκύπτουν με τόση ευκολία δύο αντιφατικά έγγραφα; 
Σε ποια στοιχεία της έρευνάς σας βασίστηκε η ολοκληρωτική μεταστροφή από την άρνηση στην κατάφαση των εκτεταμένων αλλοιώσεων και των μη ανατρέψιμων καταστροφών του φυσικού (και κατά μείζονα λόγο του αρχαιολογικού) περιβάλλοντος όπως και οι ίδιοι επισημαίνετε με παρησία στο τελευταίο σας έγγραφο;

Στις προϋποθέσεις που καθορίζετε για την έγκριση της Π.Π.Ε. φθάνετε στο σημείο να υποδεικνύετε «να περισυλλεχθούν τα κατάλοιπα των αρχαίων σκωριών και κεραμικής που βρίσκονται στην περιοχή του κοιτάσματος και να μεταφερθούν σε σημείο “κατάλληλο” ώστε να μην αποκόπτονται από το “πολιτισμικό τους πλαίσιο” καθώς αποτελούν “μοναδικούς μάρτυρες της μεταλλευτικής και μεταλλουργικής δραστηριότητας στη συγκεκριμένη θέση» .

Πως εξηγείται όμως ο ολοκληρωτικός αφανισμός αυτού του πολιτισμικού πλαισίου να γίνεται αποδεκτός ενώ τα “φτωχά” κατάλοιπα ν’ αποτελούν αντικείμενα φροντίδας έτσι ώστε δήθεν να μην αποκοπούν από το ήδη κατεστραμμένο πολιτισμικό τους πλαίσιο; Μήπως αυτή η επιδεικτική εκδήλωση της ευαισθησίας, σας αποκόπτει όχι μόνο από το επιστημονικό σας πλαίσιο, αλλά και από το πλαίσιο της κοινής λογικής;

Δεν μπορούμε ν’ αποφύγουμε το σχόλιο σχετικά με την “αγαστή” συνεργασία σας με την “Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.”, την οποία περιχαρείς αναφέρετε στο τελευταίο σας έγγραφο. Είναι γνωστό ότι η εν λόγω εταιρία στα πλαίσια της επικοινωνιακής της πολιτικής προβαίνει εδώ και καιρό σε παροχές τόσο σε ιδιώτες (π.χ. προσλήψεις) όσο και σε Δήμους κλπ (π.χ. πολιτιστικές παροχές- μικροέργα). 
Με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι η Υπηρεσία σας, αδέκαστη κατά τεκμήριο, έγινε δέκτης αυτής της πολιτικής, ως μη όφειλε, υποκύπτοντας μάλιστα στον πειρασμό να το συνομολογεί με απέραντη αθωότητα.

Είναι άραγε κοινή πρακτική αυτή η συνεργασία μεταξύ επενδυτικών εταιριών με τους φορείς που κρίνουν τα αποτελέσματα των επενδύσεών τους όταν μάλιστα αυτές οι επενδύσεις είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενες από πολίτες, πανεπιστήμια, τεχνικά επιμελητήρια, περιβαλλοντικές οργανώσεις κ.λ.π.;

Πως θα μας εξηγήσετε τέλος γιατί η πρώτη επιτροπή αντικαταστάθηκε από το νεότερο μόνο μέλος αυτής ενώ και τα υπόλοιπα μέλη ήταν διαθέσιμα στην υπηρεσία σας. 
Γιατί λοιπόν δεν κλήθηκαν να γνωμοδοτήσουν και αφέθηκε ένας νεότερος συνάδελφός σας να εκτεθεί στον πιθανό κίνδυνο να υποστεί πιέσεις με αποτέλεσμα το τελευταίο σας έγγραφο να μοιάζει λιγότερο αξιόπιστο με το πρώτο;

Παρακαλούμε να μας δώσετε τις απαραίτητες διευκρινίσεις και να μας παραχωρήσετε όσα στοιχεία είναι αναγκαία για να αποκατασταθεί η αξιοπιστία των εγγράφων σας.

Επισυνάπτονται: 
α) έγγραφο της ΙΣΤ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Αρ. Πρ. 725/22-3-07, 
β) έγγραφο της ΙΣΤ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Αρ. Πρ. 2448/12-3-09, 
γ) επιστολή του Συλλόγου Μεγαλοπαναγιωτών Θεσσαλονίκης προς το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ημερομηνία αποστολής 20/10/2008,
δ) Απόφαση του Συμβουλίου Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ.

Με εκτίμηση,
εκ μέρους του Δ.Σ., 
Η Πρόεδρος Γραμματική Καραβασιλικού
εκ μέρους της Επιτροπής Περιβάλλοντος, 
Ο Πρόεδρος Γιάννης Ζαχαράκης

Δεν υπάρχουν σχόλια: